Антибиотиктер – көпчүлүк учурларда көйгөйдүн чечими эмес

Бул жерден антибиотиктерди вирустук инфекцияда колдонуу пайдасыз экендигин жана аларды дарыгердин дайындоосуз өз алдынча колдонууга болбой тургандыгын түшүнүү маанилүү. КРВИда жылуу суусундуктарды ичүү (ысык эмес!), уйку, тынчтык жардам берет. Дүүлүккөн тамакты кырбай турган, консистенциясы боюнча жумшак, витаминдерге жана минералдарга бай тамак-аштарды тандоо керек жана ал ысык болбошу шарт. Оору сезимдерин жана шишикти азайтуу үчүн рецептсиз препараттарды колдонууга болот.

Инфекциянын түрдүү типтери

Эгерде тамактын оорусу дене табынын жогорулашы жана алсыздык менен коштолсо, мунун себеби ангинаны пайда кылуучу стрептококк инфекциясы болушу мүмкүн. 5 жаштан 15 жашка чейинки балдар башкаларга караганда ангина менен көп оорушат. Ангинанын ыктымалдуу белгилеринин бири – кароо учурунда көрүнгөн тамак бездериндеги ак катмарлар. Мындай учурларда дарыгердин жардамысыз дарыланууга болбойт, мында антибиотик менен дарылануу жана дарыгердин дайындоолорун так аткаруу керек болот, анткени ангина ар кандай кабылдоолорду пайда кылышы мүмкүн.

 Сасык тумоо

Сасык тумоо – биринчи кезекте дем алуу системасын жабыркаткан вирустук оору:  мурун, тамак, өпкө.

Кайсы симптомдор сасык тумоо үчүн эң көп мүнөздүү? Дене табынын жогорулашы, муундардын оорушу, чыйрыгуу жана тердөө, баш оору, туруктуу кургак жөтөл, энтигүү, чарчоо жана алсыздык, мурундун агышы же бүтүшү, көздөрдүн жарыкка болгон оорутуу реакциясы, чоңдорго караганда балдарда көп кездешкен кусуу жана ич өтүү, ошондой эле тамактын оорушу. Дарылоо адатта симптоматикалык түрдө болот.

COVID-19

COVID-19 адатта балдарда чоңдорго караганда жеңил өтөт. Бул оорунун симптомдорунун ичинен тамактын оорушун, дене табынын жогорулашын, алсыздык, кургак жөтөл жана энтигүүнү белгилей кетүү керек. Эгерде сиз балаңыздан «ковид» мүнөзүндөгү ооруну байкасаңыз (мисалы, үй-бүлөдө же бала менен байланышкан адамдарда тастыкталган учурлар бар болгондо), дароо балдар дарыгерине кайрылып, анын сунуштамаларын аткаруу керек.

Мононуклеоз

Мононуклеоз – Эпштейн-Барр вирусу менен пайда болуучу оору. Инфекциялык мононуклеозди «өбүү оорусу» деп да аташат, анткени вирус шилекей менен жугат. Бирок чындыгында өбүү милдеттүү эмес, вирусту алып жүрүүчү адам менен бир стакандан же бөтөлкөдөн суу ичип коюу деле жетиштүү. Инкубациялык мезгили төрт жумадан алты жумага чейин, бирок балдарда бир аз эртерээк болушу мүмкүн. Оорунун симптомдору өспүрүмдөрдө көп кездешет. Балдарда оору билинбей өтүшү мүмкүн. Мононуклеоз менен ооруган адамдарда чарчагандык, дене табынын жогорулашы, баш оору көп байкалат. Текшерүүдө дарыгер моюндагы жана колтуктагы лимфа түйүндөрүнүн чоңойушун, териге исиркектердин чыгышын байкайт. Бул жерде тамактын оорушу тууралуу белгилей кетүү маанилүү – ал антибиотиктер менен дарылоодон кийин айыкпаган стрептококк ангинасы катары жаңылыш аныкталып калышы мүмкүн. Диагноз бейтаптын канындагы атайын антигендерди аныктагандан кийин коюлат.

Ларингит

Тамактын оорулары жөнүндө сөз кылып жатканда ларингит тууралуу да айта кетүү керек. Бул кекиртек тараптагы үн байламталарынын сезгенүүсү жана шишүүсү. Башка жогорку дем алуу жолдорунун ооруларынын себептери сыяктуу эле бул оорунун себептери да вирустар менен бактериялар. Бирок алардан сырткары үшүп калуу, ооз аркылуу муздак же ысык кургак аба менен дем алуу, курамында чаң көп болгон аба менен дем алуу, кекиртектин ашыкча чыңалышы (мисалы, кыйкырууда) да үн байламталарынын сезгенүүсүн пайда кылышы мүмкүн. Ларингитте тамак кычышат, кургайт жана сайгылашат, үн каргылданат, кээде убактылуу каргылданбай калат. Албетте, былжырлуу үн челинин шишүүсү менен пайда болгон ооруткан сезимдер байкалышы мүмкүн. Дарылоо оорунун себептерин (оору инфекциялык мүнөздө болгондо) жок кылууга, сезгенүүнү, ооруну жана жагымсыз сезимдерди токтотууга, ошондой эле үндү калыбына келтирүүгө багытталат.

Дарыгерге качан кайрылуу керек?

Эгерде балада тамак оорудан сырткары төмөнкү учурлар байкалса, дароо дарыгерге кайрылышыңыз керек:

• 3 күндөн ашкан жогорку дене табы
• Бала суусузданганда (шилекей азайып, заара аз бөлүнүп чыгат)
• Дем алуу кыйындаса
• Тамак оорудан сырткары кулактар же мурундун айланасы ооруса
• Бала суюктукту же шилекейин жута албай калса
• Тамактын ооруганы 48 сааттан көп убакытта айыкпаса, күчөсө же жалгыз симптом болуп саналса
• Ден соолугунун абалы начарласа

Тез медициналык жардамды талап кылган абал – жогорку дем алуу жолдорунда жат телонун пайда болушу. Мисалы, бала балык жеп жатып, кылканды байкабастан жутуп алат. Кылкан кекиртектин капталына жабышып калып, оору, шишик жаратышы жана дүүлүктүрүшү мүмкүн. Эгерде тамактын оорушунун себеби жат тело экенине күмөн жаралса, аны өз алдынча алып салууга же катуу тамак-аш менен ары түртүүгө аракет кылбаңыз! Дароо дарыгерге кайрылыңыз.

Албетте, тамак оорусунун себептери көп жана ар түрдүү. Жыйынтык чыгарып жатып, балдардагы тамак оору көбүнчө вирустар же бактериялар менен пайда болушу мүмкүн деп айтууга болот. Дарылоо бейтаптын абалын жеңилдетүүгө, ооруну жана сезгенүүнү токтотууга багытталып, симптоматикалык түрдө жүргүзүлөт. Бирок сизде шектенүү жаралса же баланын абалы тынчсыздандырса, анда дароо дарыгерге кайрылыңыз.

Курч респиратордук вирустук инфекциялар, сасык тумоо жана башка вирустар)

Вирустар чоңдордогу тамак ооруларынын 90% дан ашык учурларын жана балдардагы тамак ооруларынын 70% га чейинки учурларын пайда кылышат. Вирустук ооруларга төмөнкүлөр кирет:

• Суук тийүү (суук тийүүнү ар түрдүү вирустар пайда кылат)
• Сасык тумоо
• Фарингит
• Инфекциялык мононуклеоз
• Кызылча

 Ангина жана башка бактериялык инфекциялар

Бактериялар да тамак ооруларын пайда кылышат. Бактериялык инфекциялардын эң көп таралганы – ангина, А тобундагы β-гемолитический стрептококк бактериялары пайда кылган таңдайдагы тамак бездеринин жана тамактын былжырлуу кабыгынын курч сезгениши. Стрептококк ангинасы балдардын тамак ооруларынын 30-40% га жакын учурларын жана чоңдордун тамак ооруларынын 20% га чейинки учурларын пайда кылат.

Кургак аба

Кургак аба ооздун жана тамактын былжырлуу кабыгынын ашыкча кургап кетишине алып келет. Жылытуу мезгилинде аба өтө кургак болот. Бул тамактын былжырлуу кабыгынын кургашы жана сезгениши сыяктуу жагымсыз сезимдерди пайда кылышы мүмкүн.

Айрым учурларда тамактын оорусу менен жөтөл бир убакта пайда болот.

Түтүн, химиялык заттар жана башка козгогучтар

Айлана-чөйрөгө көптөгөн химиялык жана башка заттар тамакты дүүлүктүрөт, анын ичинде:

• Тамекинин түтүнү
• Булганган аба (чоң шаарларда жана өнөр жай зоналарында)
• Тазалоочу каражаттар жана башка химиялык заттар.

Жарат, жабыркоо

Тамак-аштын бөлүгү кирип кеткен тамактын, жадагалса моюндун ар кандай жараты тамактын дүулүгүүсүн жана оорусун пайда кылат.

Гастроэзофагеалдык рефлюкс оорусу (ГЭРО)

Гастроэзофагеалдык рефлюкс оорусу (ГЭРО) – бул ашказандагы кислота кызыл өңгөчкө – кекиртек менен ашказанды туташтырган ичке түтүккө түшүп калган абал. Кислота зарна, кислота рефлюксу, ошондой эле тамак оору жана үндүн каргылданышы сыяктуу симптомдорду пайда кылып, кызыл өңгөч менен тамакты «күйгүзөт».

Тамактын оору кыйкыргандан, катуу сүйлөгөндөн же узак убакыт бою ырдагандан кийин да пайда болушу мүмкүн. Фитнес-инструкторлор жана машыктыруучулар, катуу сүйлөгөнгө туура келген мугалимдер тамак оорулары боюнча көп даттанышат.

Дарылоо ыкмалары

Рецептсиз препараттар

Рынокто көп сандагы рецептсиз дары препараттар бар. Алардын бардыгы ар түрдүү активдүү компоненттерди камтыйт жана түрдүү касиеттерге ээ. Препараттардын бир бөлүгү симптомдор менен күрөшүүгө жардам бергени менен инфекциянын себебине таасир эте албайт. Антисептиктерди гана камтыган дагы бир бөлүгү инфекциянын себебин жок кылганы менен симптомдорду (тамактын оорушун) жеңилдете албайт. Натыйжалуулугу жана колдонуу ыңгайлуулугу боюнча карасак, ооруну жана сезгенүүнү жок кылган (т.а., симптомдорду жок кылган) жана инфекциянын себептери – вирустар, бактериялар же грибоктор менен күрөшө алган айкалыштырылган дарыларга басым жасоо керек.

Септолете® Тотал тамактын оорусунда комплекстүү таасирге жана үч түрдүү күчкө ээ. Септолете® Тотал эки фармацевтикалык формада чыгарылат – ыңгайлуу спрей жана соруу үчүн ар түрдүү даамдагы таблеткалар.

Антибиотиктерди колдонуу

Антибиотиктер – стрептококк сыяктуу бактериялык инфекциялар менен күрөшө турган препараттар. Антибиотиктер же бактерициддик (бактерияларды өлтүрөт), же бактериостатикалык (бактериялардын көбөйүшүн жана жайылышын токтотот) таасирге ээ. Алар жашоо үчүн олуттуу жана кооптуу инфекцияларды дарылоо үчүн колдонулат. Антибиотиктер вирустук инфекцияларды дарылабайт – муну түшүнүп алуу керек! Ал эми тамактын ооруларын көбүнчө вирустар пайда кылат, айрым маалыматтар боюнча чоңдордогу жана балдардагы 95% учурларды.

Антибиотиктерди дарыгердин рецепти жок колдонуу сунушталбайт.

Антибактериялык терапия качан колдонулат? Мисалы, пневмония, бронхит, А тобундагы стрептококктор менен пайда болгон тонзиллиттеги ревматикалык калтыратма сыяктуу олуттуу кабылдоолорду дарылоо үчүн. Антибиотиктерди бактериялык инфекцияларда гана дарыгер дайындашы мүмкүн!

Эмне үчүн антибиотиктер тамак ооруларын дарылоодо универсалдуу дары болуп саналбайт?

Тамактын оорусун адатта бактериялык инфекциялар эмес, вирустук инфекциялар пайда кылат. Инфекциялык эмес себептерди да белгилей кетүү керек (мисалы, чылым чегүү, суук / ысык…). Антибиотиктерди бат-баттан жана негизсиз колдонуу микроорганизмдердин антибиотикке болгон резистенттүүлүгүнө алып келиши мүмкүн. Бул бактериялар антибактериялык препараттарга туруктуу боло баштайт дегенди билдирет, бул кийин башка ооруларды дарылоонун кабылдашына алып келиши мүмкүн. Ушул өңүттө жадагалса жергиликтүү таасир этүүчү антибиотиктер (тамактын оорусун дарылоо үчүн арналган рецептсиз препараттар) да бактерияларга болгон туруктуулуктун өөрчүү тобокелин жогорулатат деген илимий маалыматтар бар.

Үй шартындагы каражаттар

Жагымсыз симптомдорду жеңилдетүү үчүн медикамент терапиясына кошумча айрым үй шартындагы каражаттарды колдонууга болот.

• Күчтүү иммунитет организмдин инфекциялар менен күрөшүүсүнө жардам берет. Иммундук системаны чыңдоо үчүн толук кандуу эс алууну жана уйкуну камсыздоо керек.
• Витаминдерге бай тамак-аш да иммундук системаны чыңдайт.
• Чылым чегүүдөн жана ичимдик колдонуудан баш тартуу керек.
• Тамактын оорусун жеңилдетүү үчүн жылуу суюктуктарды ичүү керек, мисалы, бал кошулган жылуу чай (ысык эмес) же жылуу суу.
• Имаратта абанын жетиштүү нымдуулугун камсыздоо маанилүү – кургак аба тамактагы ыңгайсыздыкты күчөтүшү мүмкүн.
• Өтө көп сүйлөбөө керек – оору кетмейинче, тамакты эс алдырыңыз.

Тонзиллит деген эмне?

Тонзиллит – бул тамак бездеринин же гланддын (эки аталышы тең колдонулат) сезгениши, кекиртектин арткы бөлүгүнүн эки тарабында бирден жайгашкан эки сүйрү симметриялуу ткань жаздыкчалары. Тонзила – тамак бездеринин мааниси үчүн колдонулган латын сөзү, ушундан улам оору тонзиллит деп аталып калган.

Тамак бездери лимфа ткандарынын жыйындысы. Алар иммунитетти түзүүгө катышат жана инфекциялар менен күрөшүү үчүн антителаны иштеп чыгат – бул оору жасоочу микроорганизмдердин дем алуудагы алгачкы коргоонуу линиясы. Бирок тамак бездери бактериялардын же вирустардын таасирине кабылышат. Натыйжада алар сезгенишет жана шишишет.

Тонзиллиттин белгилерине жана сипмтомдоруна тамак бездеринин сезгениши, тамактын оорушу, жутуунун кыйындашы, моюндагы лимфа түйүндөрүнүн чоңоюшу жана оорушу кирет.

Тонзиллиттин үч тиби бар:

• Курч тонзиллит: симптомдору адатта 3-4 күнгө созулат, бирок 2 жумага чейин созулушу мүмкүн.
• Кайталануучу тонзиллит: тонзиллит жылына бир нече жолу пайда болот.
• Өнөкөт тонзиллит: кабылган стрептококк инфекциясынын натыйжасында пайда болот, мында тамак бездериндеги сезгенүү процесси сакталат.

Биз негизги симптомдорду сүрөттөдүк. Тонзиллиттин дагы кандай симптомдору пайда болушу мүмкүн?

• Дене табынын көтөрүлүшү, ысуу жана чыйрыгуу.
• Тамак бездеринин кызарышы
• Тамак бездериндеги ак же сары ириңдүү катмарлар.
• Баш оору
• Табиттин жоголушу
• Кулактын оорушу
• Ооз көңдөйүнөн жагымсыз жыттын чыгышы
• Моюндун булчуңдарынын катуулашы.

Тонзиллит эмне үчүн пайда болот?

Тонзиллит көбүнчө вирустар аркылуу пайда болгонуна карабастан, бактериялык инфекциялар да анын себеби болушу мүмкүн. Анткени тонзиллитти туура дарылоо анын себебине жараша болот, ооруну өз убагында жана так аныктоо маанилүү.

Тонзиллитти пайда кылган эң көп таралган бактериялар – булар Streptococcus pyogenes (А тобундагы стрептококктор), тамак ооруну пайда кылуучу бактериялар. Бирок стрептококктун башка штаммдары жана башка бактериялар да тонзиллитти чакырышы мүмкүн.

Стрептококк тонзиллити (көбүнчө ангина деп аталат) бир топ олуттуу симптомдорго ээ – тамактын күтүүсүздөн оорушу жана дене табынын көтөрүлүшү. Эгерде ангинаны дарылабаса жана антибиотиктер менен дарылоонун толук курсун албаса, анда ал бир топ олуттуу оорулардын өөрчүшүнө (мисалы, ревматикалык калтыратмага, бөйрөктөрдүн сезгенишине, пост- стрептококк реактивдүү артритке ж.б.) алып келиши мүмкүн.

Тонзиллитти дарылоо үчүн үй шартындагы каражаттар

Келгиле, тонзиллиттин вирустук же бактериялык инфекциялар аркылуу пайда болгонуна карабастан, үй шартында кантип дарылоого боло тургандыгын аныктайбыз.

Эгерде тонзиллиттин себеби вирус болсо, дарыгер антибиотиктерди дайындабайт, ошондуктан ден соолукту калыбына келтирүүгө жана инфекция менен күрөшүүгө жардам бере турган бир нече үй шартындагы каражаттар бар.

• Көп эс алыңыз жана уктаңыз – бул ооруну үй шартында дарылоодогу биринчи жана эң мыкты каражат.
• Суюктукту көп ичиңиз – организмдин суу балансын колдооого алуу абдан маанилүү.
• Тамактын дүүлүгүүсүн пайда кылган тамак-аштардан жана суусундуктардан алыс болуңуз. Шорпо, чай же жылуу суу сыяктуу суусундуктар тамактын оорусун тынчтандырат.
• Эгерде бөлмөдөгү аба кургак болсо, тамак андан да көп жабыркайт, ошондуктан бөлмөдөгү нымдуулук жетиштүү болушу үчүн аба нымдагычтарды колдоонуу керек.
• Козгогучтардан алыс болуңуз. Үйдүн ичинде чылым чекпеңиз жана тамактын дүүлүгүшүн күчөтө турган химиялык тазалоочу каражаттарды колдонбоңуз.
• Симптомдорду (оору, дүүлүгүү жана сезгенүү) жеңилдетүү үчүн пастилка же спрей түрүндөгү рецептсиз дарыларды колдонуңуз. Септолете® Тотал сизде кандай жардам бере турганы тууралуу бул жерден окуңуз.

Жогоруда көрсөтүлгөн бардык каражаттар бактериялык инфекцияда да жардам берет, бирок булардан сырткары дарыгер дайындаган антибиотиктердин курсун абалыңыз жакшырса да, аягына чейин толук колдонушуңуз керек.

Айрым учурларда өнөкөт тонзиллитте хирургиялык кийлигишүү талап кылынат. Тамак бездери өнөкөт оорулардын очогу болуп калат, бул иммунитеттин төмөндөшүнө жана респиратордук оорулар менен бат-баттан оорууга алып келет. Операциялык кийлигишүүнүн зарылдыгын дарыгер аныктайт.

Тамак оорунун эң көп таралган себептери – вирустар же бактериялар

Вирустар 90% дан көп учурларда тамак ооруну пайда кылышат. Бул инфекциялар башка өзгөчөлөнгөн симптомдорду да пайда кылганына карабастан, сасык тумоо, жөнөкөй герпес же инфекциялык мононуклеоз менен адамдар тамак ооруга көп кабылышат.

Жайы жылуу жана кышы салкын региондордо вирустар менен пайда болгон фарингит оорусунун эң жогорку чеги кыш жана эрте жаз мезгилдерине туура келет. Дал ушул убакта адамдар көпчүлүк убакытын жылуулуктун айынан абасы кургаган имараттардын ичинде өткөрүшөт. Мындай абал вирустардын жайылышы үчүн жагымдуу чөйрө болуп саналат.

Вирустар аба-тамчы жолу аркылуу жайылышат – оорулуу адам чүчкүргөндө же жөтөлгөндө абага инфекциялык агенттерди камтыган тамчылар түшөт. Мындан сырткары, түз байланышуу аркылуу, мисалы, оорулуу адам менен кол алышканда да жугат, бул оорунун жугушуна алып келет. Мезгилдүү инфекциялардын алдын алуунун эң жөнөкөй, бирок иштей турган жолу – бул гигиена эрежелерин сактоо.

Дени сак адамдардын көпчүлүгүндө вирустук фарингит белгилүү ыңгайсыздыктарды жарата турганына карабастан, эч кандай кабылдоолорду пайда кылбастан, ылдам жана өзүнөн-өзү өтүп кетет.

Бактериялар, баарынан мурун А тобундагы бета-гемолитикалык стрептококктор да фарингиттин козгогучтары болушу мүмкүн. Бул учурда биз атап көнүп калгандай, тонзиллит же ангина тууралуу сөз болот. Вирустук фарингит сыяктуу эле ангина да жамааттын ичинде өзгөчө кыштын аягында жана эрте жазда тез жана жеңил жайылат.

Вирустук жана бактериялык фарингиттен сырткары, грибок инфекциялары да тамактын оорушун пайда кылышы мүмкүн. Бул учурларда жутуу кыйындайт жана ооздо ак тактар пайда болот. Мындай инфекция оозул деп аталат жана негизинен ымыркайларды жана иммундук системасы төмөн адамдарды жабыркатат.

Тамак ооруларынын башка себептери да бар:

• кислота рефлюксу (ашказандын маңызы зарна жана тамак ооруну жаратуу менен кызыл өңгөчкө түшкөндө)
• постназалдык агуу (мурун көңдөйүндөгү былжырдын кекиртектин арт жагы аркылуу агып чыгышы)
• ооз аркылуу кургак абаны дем алуу ж.б.

Фарингиттин симптомдору

• Тамактын оорушу
• Тамактын кургашы жана дүүлүгүшү.
• Жутуудагы оору.
• Сүйлөөдөгү оору
• Себептерине жараша башка симптомдору да болушу мүмкүн. Аларга чарчагандык, алсыздык, муун оорулары, баш оору жана калтыратма кирет, мисалы, оорунун негизги себеби сасык тумоо болуп саналат.

Фарингитти кантип дарылоо керек?

Дарылоо ар дайым оорунун себептерине жараша жүргүзүлөт. Тамак оорунун эң көп таралган себеи вирустар болуп саналат, ошондуктан антибиотиктерди колдонуу натыйжалуу эмес. Абалды жеңилдетүү үчүн жергиликтүү антисептикалык жана ооруну басаңдатуучу препараттарды колдонуу керек. Оорулуунун абалын жеңилдетүү үчүн оорунун симптомдорун да дарылоо маанилүү. Ошондой эле ыкчам айыгуу үчүн жөнөкөй эрежелерди да сактоо керек:

• Жетиштүү эс алуу.
• Суусуздануунун алдын алуу үчүн сууну көп ичүү
• Тамакты жумшартуу жана жагымсыз симптомдорду азайтуу үчүн жылуу суюктуктарды (чай же шорпо) ичүү же желатин кошулган десерттер менен тамактануу.
• Бөлмөдөгү нымдуулукту көбөйтүү үчүн аба нымдагычтарды колдонуу, т.а., кургак аба оорунун симптомдорун күчөтүшү мүмкүн.
• Жергиликтүү антисептикалык жана ооруну басаңдатуучу таблеткаларды же тамак спрейлерин колдонуу.

Бул чаралар тамактын оорушун жана ар бир инфекциядагы ыңгайсыздыкты азайтууга жардам берет. Эгерде оору бактериялык инфекция менен пайда болсо, дарыгер антибиотик дайындайт. Абал жакшырып калганына карабастан, антибиотиктин толук курсун алууну улантуу маанилүү болуп саналат.

Фарингиттин алдын алуу чаралары

Бардык инфекцияларды алдын алууга болбогону менен алардын жайылышын жайлатууга болот. Жөнөкөй кеңештер:

• Колду самын менен тез-тезден жууп туруу
• Имараттарды туруктуу желдетүү
• Жөтөлгөн же чүчкүргөн адамдардан алыс болуу
• Кагаз салфеткаларды колдонуу жана колдонуп бүткөндөн кийин аны дароо ыргытуу.
• Туура тамактануунун жана физикалык көнүгүүлөрдүн жардамында иммундук системаны чыңдоо
• Көп сандагы адамдар бар жабык коомдук жайларга барбоо
• Мурунду же көздү кол менен кармабоо.
• Мурун менен дем алуу (мурундун былжырлуу кабыгы вирустар жана чаңдар үчүн фильтр болуп саналат).

Ларингит деген эмне?

Ларингит – үн байламталарынын инфекциясы, кычышуу же ашыкча чыңалуу менен пайда болгон кекиртектин жана үн байламталарынын былжырлуу кабыгынын сезгениши.

Үн байламталары кекиртекте жайгашкан. Алар кекиртектин эки капталындагы бириктирүүчү ткандардан жана булчуңдардан турган эки бүктөмдөн турат. Эркин дем алуу убагында үн байламталары бош болот да, абанын эркин өтүшүнө тоскоолдук жаралбайт. Сүйлөө процессинде үн байламталары өз кыймылдары жана дирилдөөлөрү менен үндү жаратып, жай салмактуулук менен ачылат жана жабылат.

Ларингитте үн байламталары сезгенет жана шишийт, бул алар аркылуу өтүүчү үндүн бузулушуна алып келет. Үн каргылданып калат же такыр жоголот.

Симптомдору

Ларингиттин эң көп кездешкен симптомдору:

• Кургак жөтөл.
• Үндүн начарлашы.
• Үндүн жоголушу.
• Тамактын кургашы.
• Тамактын дайыма кычышуусу же дүүлүгүшү.

Бул симптомдор адатта жеңил симптомдор, үн байламталарын эс алдыруу менен аларды айыктырууга болот. Тамакты нымдаштыруу үчүн жылуу суюктук (суу же кофеинсиз башка суюктуктар) ичүү сунушталат.

Эгерде дарыгерге барууну чечсеңиз, дарыгер текшерүүдө эмнени байкашы мүмкүн?

Ларингит үн байламталарын жана кекиртекти жабыркатат. Дарыгер үн байламталарын текшерүү үчүн атайын күзгүнү колдонуп, визуалдык аныктоо жүргүзө баштайт. Кылдат изилдөө үчүн ларингоскопия жасалышы мүмкүн.

Дарыгерге качан кайрылуу керек?

Адатта үн байламталарын эс алдырып, жетиштүү өлчөмдө суюктук ичүү менен курч ларингитти өз алдынча айыктырууга болот. Бирок симптомдор 3 күндөн ашык убакыт сакталса, анда дарыгерге кайрылуу керек.

Эгерде сизде төмөнкү симптомдор жаралса, дароо медициналык жардам үчүн кайрылыңыз:

• дем алуу көйгөйлөрү
• кан аралаш жөтөл
• жогорку дене табы (сакталса жана төмөндөбөй жатса)
• күчөгөн оору (бир нече жума бою).

Ошондой эле балада төмөнкү учурлар байкалса да, дарыгерге көрсөтүү керек:

• Дем алуусу катуу, чыйылдаган үн менен коштолсо.
• Шилекей көп акса.
• Жутуу көйгөйлөрү бар болсо.
• Дем алуусу кыйындаса.
• Төмөндөбөгөн жогорку дене табы бар болсо.

Оорунун өтүшү

Ларингит курч (кыска мөөнөттүү) же өнөкөт (узак мөөнөттүү) болушу мүмкүн. Көпчүлүк учурларда ларингит вирустук инфекциялар менен пайда болот. Үндүн дайыма каргылданышы кээде олуттуу оорунун бар экендигин көрсөтүшү мүмкүн.

Курч ларингит

Курч ларингит – бул үн байламталарын ашыкча иштетүү менен пайда болгон убактылуу абал. Ал да жогорку дем алуу жолдорунун инфекциялары же ашыкча үшүп калуу менен пайда болушу мүмкүн. 

Курч ларингиттин эң көп кездешкен себептери:

• Вирустук инфекциялар
• Сүйлөөдө же кыйкырууда үн байламталарынын чыңалышы
• Бактериялык инфекциялар.

Өнөкөт ларингит

Өнөкөт ларингит козгогучтардын узакка созулган таасиринин натыйжасында пайда болот. Адатта ал бир топ оор өтөт жана курч ларингитке караганда узакка созулган кесепеттерге ээ.

Өнөкөт ларингит пайда болушу мүмкүн:

• Зыяндуу химикаттардын же аллергендердин тез таасири менен.
• Кислота рефлюксу менен (адатта ашказандагы кислота кызыл өңгөчкө түшкөн абал).
• Мурун көңдөйүнүн тез инфекциялары менен.
• Чылым чегүү же чылым чегүүчү адамдардын жанында жүрүү менен
• Үн байламталарынын ашыкча чыңалуусу менен (мугалимдер, ораторлор тобокел зонасында)
• Астма үчүн колдонулган ингаляторлорду көп колдонуу менен пайда болгон грибок инфекциялары менен.

Үн байламталарынын формасынын жаш курактык өзгөрүүлөрү, онкологиялык процесстер жана үн байламталарынын шал оорусу да үндүн тынымсыз каргылданышын жана тамактын оорушун пайда кылышы мүмкүн.

Ларингитти кантип дарылоо керек?

• Болушунча аз сүйлөгөнгө аракет кылыңыз.
• Суюктукту көп ичиңиз.
• Бөлмөдөгү нымдуулукка көңүл буруңуз, анткени борбордук жылуулук жана кондиционер абаны ашыкча кургатып салат.
• Ооруну жана дүүлүгүү симптомдорун, тамактын кургашын жана ачышканын  жеңилдетүү үчүн Септолете^® Тотал сыяктуу рецептсиз продукцияларды колдонууга болот.

Эмнелерди кылбоо керек:

• Катуу сүйлөбөңүз жана шыбырабаңыз, анткени шыбыроо да үн байламталарынын чыңалышына алып келет; унчукпай коюу же тең салмактуу токтоо үн менен сүйлөгөн жакшы.
• Чылым чекпеңиз.
• Түтүн же чаң баскан жайларга кирбеңиз.
• Кофени өтө көп ичпеңиз жана ичимдик ичпеңиз.

Өзүбүздү кантип коргосок болот?

Эреже жөнөкөй:

• коомдук жайларга барып келгенден кийин колдорду жууңуз;
• бетти, өзгөчө көздү, оозду жана мурунду кармабаганга аракет кылыңыз, анткени былжырлуу кабыкка түшүүчү вирустар менен бактериялар көбөйө баштайт.
• башкаларга тамак-аш, ашкана шаймандары, бөтөлкөдөгү суу, салфетка же сүлгүңүздү чогуу колдонуу үчүн бербеңиз.
• телефонуңузду коомдук жайлардагы ар түрдүү жерлерге кое бербеңиз, мисалы, ресторанда – аны чөнтөккө же баштыкка салыңыз, коомдук ажатканага киргенде телефонду раковинанын үстүнө койбоңуз.
• машыгуу залдарына барганда телефонуңузду же сүлгүңүздү тренажерго койбоңуз, сүлгүңүздү жаныңызга алып жүрө турган болсоңуз, аны ийинге илип алган жакшы
• эгерде кесиптешиңизде же досуңузда суук тийүүнүн симптомдору бар болсо, ал менен кол алышып учурашуудан жана кучакташуудан алыс болуңуз

Мезгилдик инфекция убагында иммундук системаны кантип чыңдоо керек?

Курч респиратордук вирустук инфекциялар (КРВИ) жайкыга караганда кыш жана күз мезгилдеринде көп кездеше тургандыгын баарыбыз билебиз. Тамактын оорушу – КРВИнин симптомдорунун бири. Иммундук система канчалык күчтүү болсо, организм ошончолук чыдамкай болуп, вирустар менен ийгиликтүү күрөшө алат.

Мезгилдик инфекция убагында иммундук системаны чыңдоого жардам бере турган жөнөкөй кеңештер:

• туруктуу жана толук кандуу түнкү уйку – ал организмдин калыбына келүүсүнө мүмкүндүк берет
• витаминдерге жана микроэлементтерге бай тамак-аш – организмдин резервинин азайбашына жардам берет; жаңы бышкан жашылчаларды, мөмө-жемиштерди, жаңгактарды көп колдонуу керек; «тез» (шириндиктер, ун азыктары) жана «жай» (акшактар) углеводдордун ортосунда «жай» углеводдорду тандаган жакшы.
• суюктукту жетиштүү өлчөмдө ичүү, мүмкүн болушунча жөнөкөй суу же чай ичүү керек, анткени ширелер көп өлчөмдөгү кантты камтыйт.
• чылым чегүүдөн баш тартуу.
• кофе жана ичимдик колдонууну азайтуу.
• туруктуу физикалык активдүүлүк – машыгуу залына дайыма эле абонемент керек эмес: үйдөн 15-20 минуталык көнүгүү жасоо же 30-минуталык жөө басуу денени формада кармоого жардам берет. Body text

Тамак оору жөнүндө айта турган болсок, дагы бир нече жөнөкөй кеңештер бар:

• үшүп калбоо – көчөгө күрмөсүз чыкпоо, аба ырайына жараша кийинүү керек
• аба ырайына жараша бут кийим кийүү
• суук аба ырайында катуу жана көп кыйкырбоо жана сүйлөбөө – бул үн байламталары үчүн стрессти пайда кылышы мүмкүн
• эгерде эшикте суук болсо, ооз менен дем албоого аракет кылуу
• имаратта нымдуулукту жетиштүү деңгээлде кармоо

Тамактын оорушу – жогорку дем алуу органдарынын инфекцияларынын алгачкы белгилеринин бири.

Ооз жана тамактын былжырлуу кабыгы – вирустардан жана бактериялардан коргоонун алгачкы линиясы. Иммунитет төмөндөгөндө, өнөкөт оорулар бар болгондо, айлана-чөйрө терс таасир эткен учурларда, былжырлуу кабыктын коргоочу күчү төмөндөйт. Бул өз кезегинде инфекцияларды пайда кылуучу микроорганизмдердин көбөйүшүнө жана жогорку дем алуу органдарынын сезгенишине алып келиши мүмкүн.

Төмөнкү учурларда инфекциялардын өөрчүү ыктымалдуулугу көбөйөт:

• ооз аркылуу муздак аба менен дем алганда;
• дене ысып турганда муздак суусундуктарды ичкенде;
• аба ырайы тез өзгөргөндө
• абанын табы кескин өзгөргөндө, мисалы, кондиционер иштеп жаткан жайдан сыртка чыкканда жана кайра киргенде ж.б.

Жогорку дем алуу инфекцияларынын эң көп таралган симптомдору кайсылар?

• оорунун өөрчүшүнө алып келиши мүмкүн болгон тамактын дүүлүгүшү, кычышуусу же ачышуусу,
• былжырлуу кабыктын кызарышы, тамактын кургашы жана ачышуу сезими,
• шишүү, жутуунун кыйындашы.

Тамактын оорушун пайда кылган эң көп таралган вирустар – риновирус (чоңдордогу суук тийүү ооруларынын 30-50% ы), коронавирус, энтеровирус, сасык тумоо вирусу, аденовирус жана башкалар. Адам өз жашоосунда орточо эсеп менен 200дөн көп жолу ооруйт жана оору орточо 2-6 күнгө созулат.

Вирустар шишүү, кызаруу жана сезгенүүнү пайда кылып, былжырлуу кабыкты жабыркатат. Суук тийүүнүн симптомдору адатта тамактагы жагымсыз сезимдер менен башталат: кычышуу жана ачышуу, ошондой эле жутуудагы оору. Кийинки 48 сааттын ичинде көпчүлүк башка симтомдор пайда болот (мисалы, мурундан суунун агышы, чүчкүрүү, көздөрдүн дүүлүгүшү, өзүн жаман сезүү, жөтөл). Бардык симптомдор жогорку дем алуу органдарынын сезгенүүсү жана шишүүсү менен пайда болот. Суук тийүүдө пайда болушу мүмкүн болгон негизги кабылдоо – бул пневмонияга алып келиши мүмкүн болгон бактериялык инфекциянын кошулушу.

Тамактын оорушу чылым чегүүнүн натыйжасында пайда болгон бир топ олуттуу сезгенүү же өнөкөт оорулардын симптому болушу мүмкүн. Тамактын оорушу айрым дары-дармектерди кабыл алуунун кыйыр таасири катары сейрек белгиленгени менен астманы дарылоо үчүн колдонулган жогорку дозадагы ингаляциялык кортикостероиддер үндүн кырылдашын, ооздо жана тамакта грибок каптамаларды пайда кылышы мүмкүн экендигин белгилей кетүү керек. Тамактын оорушу үн байламталарынын кескин чыңалуусу менен пайда болушу мүмкүн, мисалы, концерттен кийин, оратор катары узак убакыт сөз сүйлөөдөн, ырдоодон, театрдык коюудан ж.б.

Ал эми ангина учурларында эмне болот? Тамактын стрептококк инфекциясын тамак бездеринде жана кекиртектин капталдарында пайда болгон ак каптамалар боюнча аныктоого болот. Булар стрептококк инфекциясы менен пайда болгон ириңдүү катмарлар жана башка симптомдордон сырткары кадимки суук тийүү менен күрөшпөй жаткандыгыбыздын эң көп таралган белгиси болуп саналат. Ангина менен ооруган учурларда тамактын катуу оорушунан сырткаркы мүнөздүү белгилер дене табынын көтөрүлүшү (38°С ден жогору), калтыроо, баш оору, окшуу, муундардын жана булчуңдардын оорушу болуп саналат. Мындай учурларда тийиштүү дарылоону дайындай турган дарыгерге кайрылуу керек.

Тамагыңыз ооруса эмне кылуу керек?

Вирустар – жогорку дем алуу органдарынын эң көп таралган себеби. Дарылоо тамактын оорусунун себебин жок кылууга жана сезгенүүнүн сипмтомдорун максималдуу тез жана натыйжалуу токтотууга багытталышы керек. Тамак ооруган учурларда таблетка же спрей түрүндөгү оралдык антисептиктерди колдонуу ыңгайлуу. Комплекстүү мамилеге ээ болгон айкалыштырылган препараттарды колдонууга көңүл буруу керек: инфекциянын жайылышын алдын алуу үчүн микробго каршы таасири бар жана симптомдорду (оору, шишүү, сезгенүү) азайтуу үчүн ооруну басаңдатуучу, сезгенүүгө каршы таасири бар препараттар.

Септолете Тотал үч түрдүү таасир

Септолете® Тотал  эки активдүү компонентти камтыйт: цетилпиридиний хлорид антисептиги жана бензидамин. Бул кайталангыс айкалышуу ҮЧ ТҮРДҮҮ ТААСИРГЕ ээ:

• инфекциянын себебин жок кылат (вирустар, бактериялар, грибоктор)
• ооруну жеңилдетет (15 минутанын ичинде)
• сезгенүүнү азайтат (кызаруу, шишүү)

Курч респиратордук вирустук инфекциялар мезгилинде Септолете® тотал – натыйжалуу тандоо!

Тамактын оорушун пайда кылуучу вирустардан кантип коргонуу керек?

Биз белгилүү бир деңгээлде респиратордук инфекциялардан коргоно алабыз. Вирустук жана бактериялык инфекциялар жугуштуу болушат, ошондуктан гигиенаны сактоо – коргонуу үчүн мыкты стратегия. Суук тийүү жана сасык тумоо мезгилинде биз колубузду дайыма жууп жана дезинфекциялап турушубуз керек, колубуз менен көзүбүздү же оозубузду кармашыбыз шарт, анткени вирустар менен бактериялар былжырлуу кабыкка түшүп калышы мүмкүн.

Туура тамактануунун жана туруктуу физикалык көнүгүүлөрдүн жардамында өз иммунитетиңизге кам көрүү ооруп калуу ыктымалдуулугун төмөндөтүүгө жардам берет. Суук тийүүлөрдүн убагында (күз-кыш мезгилдеринде) тамактанууңузга көңүл буруңуз, витаминдерге жана антиоксиданттарга бай тамак-аштар менен тамактаныңыз, суусуздануудан сактануу үчүн чай менен сууну көп ичиңиз. Туура тамактануудан сырткары спорт менен туруктуу алектенүү, жакшы эс алуу жана уйкуну кандыруу, тынчтыкты сактоо шарт, ошондой эле ичимдиктерди колдонбоо жана чылым чекпөө керек.